06.05.1945
6. maja 1945. godine, Karlovačka udarna brigada, nastala iz Karlovačkog partizanskog odreda koji je djelovao na širem karlovačkom području, svoj ratni put okončala je ulaskom u Karlovac pod vodstvom komandanta Borisa Boce Balaša uz pjesmu ‘Padaj silo i nepravdo’. Karlovac je oslobođen u sklopu završne operacije oslobođenja Jugoslavije od fašističkih i nacističkih okupatora te domaćih izdajnika.
"Obranom Karlovca rukovodio je Štab 91. armijskog korpusa, pod čijom su se komandom nalazili 104. lovačka divizija, 2. i 4. policijski puk, 20. lovački puk, Štab za obuku 392. legionarske divizije, 96. pionirski bataljun i djelovi 13. ustaško-domobranske divizije. Vanjsku obranu neprijatelj je obrazovao na liniji željeznička stanica Skakavac (istočno od Karlovca) — Vukmanić — Barilović — Generalski Stol — Bosiljevo — Kupa (rajon Vinice, zapadno od Karlovca). Ove snage u rajonu Karlovca predstavljale su ozbiljnu opasnost za bok i pozadinu 4. armije, koja je u to vrijeme napredovala prema Trstu. Zbog toga je Generalštab JA 28. aprila naredio Štabu 2. armije da se što pre prebaci u rajon Ogulina i odmah poduzme operaciju za oslobođenje Karlovca, a da Unska operativna grupa divizija što pre izbije južno od Zagreba i bez zadržavanja produži nastupanje prema Samoboru. Prilikom podilaženja Karlovcu utvrđeno je da se težište neprijateljske obrane nalazi u rajonu Generalskog Stola, pa je Štab 2. armije odlučio da glavni udar nanese na odsjeku fronta između rijeka Korane i Mrežnice i tu uništi neprijatelja, a zatim, bočnim manevrom, izbije u pozadinu neprijateljskih snaga u širem rajonu Generalskog Stola i tu ih razbije. Za proboj fronta određena je 4. divizija, koja je za ta j zadatak ojačana sa dvije artiljerijske baterije iz sastava 3. divizije. Karlovačka operativna grupa divizija prešla je u napad 1. maja. Poslje oštrih borbi, 3. divizija prinudila je neprijatelja da se noću 1/2. maja povuče iz Generalskog Stola u pravcu Karlovca; 4. divizija izvršila je proboj na svom pravcu nastupanja i ispresijecala neprijateljsku obranu između rijeka Korane i Mrežnice; na desnom krilu 10. divizija je protjerala neprijateljske djelove i zauzela željezničku stanicu Skakavac i sela Tušilović i Vukmanić, a na levom krilu je 34. divizija protjerala slabije neprijateljske snage s više uzastopnih linija između Dobre i Kupe i izbila u rajon Netretića. Nastavljajući koncentrično nastupanje, Karlovačka operativna grupa je 2. maja po podne izbila pred položaje za neposrednu obranu Karlovca. Noću 2/3. maja nastavljen je pritisak na cijelom frontu. Sutradan su zauzeti Brođane, Cerovac, Duga Resa, Novi Grad, Netretić i Donje Stative. Desnokrilna 10. divizija forsirala je Kupu kod Brođana i uspostavila mostobran, a ljevokrilna 34. divizija zauzela je Pišćetke i Svetice, izbila sjeverno od Karlovca, napala na Ozalj (zauzela ga 4. maja), prešla Kupu i prednjim djelovima izbili na komunikaciju Karlovac — Samobor. Istog dana su 3. i 4. divizija prodrle pred posljednju liniju s koje je neprijatelj branio Karlovac. U toku 5. maja borbe su nastavljene s nesmanjenom žestinom, naročito na liniji Turanj — Vinica — Mrežnica. Poslje nekoliko uzastopnih juriša neprijatelj je potisnut i s ove linije, te su u toku noći 5/6. maja 3. i 4. divizija poduzele napad na sam grad. U oštrim uličnim borbama 6. maja zauzet je veći deo grada, a do idućeg dana Karlovac je bio potpuno očišćen od neprijatelja, koji se povukao prema Samoboru, pošto je odbacio 10. i 34. diviziju s komunikacije Karlovac — Samobor. Toga dana vođene su žestoke borbe na prostoriji između Kupe i Klinča Sela. Za to vrijeme je Unska operativna grupa divizija, pošto je očistila donji tok Une, brzo prodirala uz desnu obalu Save ka Zagrebu. Ona je 5. i 6. maja oslobodila Sunju, Petrinju, Sisak i niz mjesta u gornjem toku Kupe i izbila na komunikaciju Karlovac — Zagreb, spriječivši time neprijatelja da se iz Karlovca povuče prema Zagrebu."
Značajnu ulogu Karlovačka udarna brigada je imala u borbama za oslobođenje šireg karlovačkog područja, Duge Rese, Ozlja i Karlovca, kada su Druga i Treća Armija NOV i PO Jugoslavije u silovitom naletu oslobodile ovaj dio Hrvatske, te dva dana nakon Karlovca, sudjelovale u oslobođenju Zagreba 8. maja 1945. godine.
Autorica: S.K.
Izvori:
Oslobodioci Karlovca i okolice
Oslobodilački rat naroda Jugoslavije, 2, prepravljeno i dopunjeno izdanje, knjiga 2 - Vojnoistorijski institut, Beograd 1963. h
